आस्थेने काम करणाऱ्याला कष्ट जाणवत नाहीत.
मी कबूल करतो की पुढचे आठवडे माझे मन उत्सुक आणि अस्वस्थ होते.पण पुढच्या महिन्याची पहिली तारीख आली आणि सर्व संपले.
ऑफीसमध्ये बसून मी इतर कामे करीत बसलो होतो.त्यात मन रमवण्याचा प्रयत्न करत होतो.पण मनाच्या कोपऱ्यात जेसन स्टीव्हन्स थोड्याच वेळात यायचा आहे हे वाटत होतं.
शेवटी फोन खणखणला आणि जेसन स्टीव्हन्स कॉन्फरन्स रूममध्ये बसला आहे ही बातमी मिस हेस्टिंग्जने सांगितली.
मी जरूर त्या फायली घेतल्या आणि कपाटातला रेड स्टीव्हन्सचा तो खोका मिस मागरिटने काढला.आम्ही दोघे कॉन्फरन्स रूममध्ये गेलो,तो तिथे टेबलावर पाय ठेऊन खुर्चीत रेलून जेसन बसला होता.मी खोलीत पलिकडे गेलो आणि टेबलावरचा तो खोका मिस् मागरिटच्या दिशेने असा जोरात सरकवला की मध्ये आलेल्या जेसनच्या पायावर तो आदळला आणि त्याचे पाय आपोआप कॉन्फरन्स टेबलावरून खाली गेले.
मी म्हणालो, "गुड मॉर्निंग जेसन,अरे खुर्ची मिळवून तू छान बसला आहेस.फर्निचरचा नीट वापर कसा करायचा ते काही जणांना नीट कळतच नाही."
माझ्या बोलण्याकडे दुर्लक्ष करून त्रासिक नजरेने माझ्याकडे बघत तो म्हणाला, "सरळ इथल्या कामाला सुरूवात करू या ना ? मला खूप कामे पडली आहेत.खूप लोकांना भेटायचे आहे."
मी मोठ्याने हसून म्हटलं, "अरे, तुला कामं पडली आहेत आणि लोकांना भेटायचं आहे असा माझा अंदाज आहेच.पण तुला वाटतं तसंच ते काही नसेलही."
मी दुसरी टेप काढून मागरिटजवळ दिली.व्हिडिओ प्लेअरमध्ये ठेवून तिने प्लेअर सुरु केला.क्षणभरातच त्या मोठ्या पडद्यावर रेड स्टीव्हन्सची छबी दिसायला लागली. तो म्हणाला, "गुड मॉर्निंग टेड अन् मिस हेस्टिंग्ज, हे जरा कंटाळवाणं काम स्वीकारल्याबद्दल मी पुन्हा एकदा तुमचे आभार मानतो,आणि जेसन,मी पुन्हा एकदा तुला नियमांची आठवण करून देतो.पुढील वर्षात ठरलेल्या वेळी समजा कधी तू आला नाहीस किंवा तुझं वागणं मिस्टर हॅमिल्टनला खटकलं तर तो हा सगळा खटाटोप थांबवून टाकील आणि तुला माझ्या सर्वोत्तम देणगीला मुकावं लागेल."
"मी तुला मिस्टर हॅमिल्टनबाबत सावध करतो.तो शांत,खूप सहनशील असलेला दिसतो खरा,पण तू त्याला फार जर ताणलस,त्याचा अंत पाहिलास तर मात्र आपण पिंजऱ्यातून एक गुरकावणारा वाघ बाहेर काढलाय समज."
गोंधळलेल्या नजरेने जेसनने माझ्याकडे पाहिले.मी शांत नजरेने त्याच्याकडे पाहिले.
रेड जरासा थांबला.गतकाळातल्या आठवणी त्याला येत होत्या.पुढे तो म्हणाला, "जेसन, मी तुझ्याहून बराच लहान होतो तेव्हा एक साधा दोन अक्षरी शब्द 'काम' यापासून मिळणारं समाधान मी शिकलो होतो.माझ्या विशाल संपत्तीमुळे तू आणि सगळे कुटुंबीय एका आनंदाला मुकले आहेत. दिवसभर घाम गळेपर्यन्त काम करण्यात केवढीतरी मजा असते."
खोल उच्छ्वास टाकत गरागरा डोळे फिरवणारा जेसन मी बघत होतो.
रेडचं बोलणं चालू होतं. "तू खोलात जाण्याअगोदर मी जे सांगणार आहे ते तू धिक्कारण्याआधी मला तुला सांगायचंय की माझ्याकडे जे सर्व आहे किंवा तुझ्या कडे जे जे आहे ते सर्व मी कष्ट करून मिळवलं आहे.हे तू पक्क लक्षात ठेव.तुमच्या जवळ जे जे आहे ती तुमची कमाई हे तुम्हाला अज्ञात ठेवून तुमचा आनंद हिरावून घेतलाय मी. मी त्यासाठी दिलगीर आहे."
"लुइझियाना,तो दलदलीचा प्रदेश,माझ्या तेथील अगदी सुरवातीच्या आठवणी म्हणजे केलेले काबाडकष्ट.त्या लहान वयात कंबरडं मोडेपर्यन्त करावे लागणारे कष्ट अगदी नको वाटत.माझ्या आईवडिलांना खूप माणसांना जेवू-खाऊ घालावं लागायचं आणि उत्पन्न तर तुटपुंज.मग आम्हाला खायला हवं,तर काम करणं आलंच.मी नंतर टेक्ससला आलो.
आणि स्वावलंबी झालो.तेव्हा लक्षात आलं की मेहनत करणं माझ्या अंगात मुरलंय.आणि उर्वरित आयुष्यात मी त्यातून आनंदच घेऊ लागलो."
"जेसन,जगात मिळण्यासारख्या सगळ्या उत्तम गोष्टी तुला मिळाल्या आहेत.सगळीकडे हिंडलास, सर्व काही बघितलंस,सगळ्या गोष्टी करायला मिळाल्या तुला.एक गोष्ट नाही मिळाली तुला.
आपल्या कष्टांनी या गोष्टी मिळवण्यातला आनंद नाही मिळाला तुला. तुला फुरसद मिळते ती कष्टाचं फळं म्हणून,काम टाळण्याचा मार्ग म्हणून नव्हे."
"मिस्टर हॅमिल्टन आणि मिस् मागरिट यांच्याबरोबर उद्या सकाळी तुला एका छोट्या प्रवासाला जायचंय.
अल्पाईन,टेक्ससच्या बाहेरच्या बाजूला असलेल्या रँचवर माझा एक जुना मित्र रहातो. त्याला तू भेटायचं आहे.मंदीच्या काळात,माझ्या तरूणपणी जिवंत रहाण्यासाठी झगडावं लागत होतं,तेव्हा मला गस् कॉल्डवेल भेटला.तेव्हा आम्हाला दाबून काम करण्यातली ताकद म्हणजे काय ते समजलं. हा धडा तुला शिकवायला त्याच्या सारखा दुसरा कोणी नाही."
"मी आधीच गस कॉल्डवेलला एक पत्र लिहून परिस्थिती कशी आहे ते कळवलं आहे.मिस्टर हॅमिल्टनने ते पत्र अल्पाईन,टेक्ससला पाठवून दिलं आहे.गस् कॉल्डवेल तुझी वाट पहात असेल."
"नीट लक्षात ठेव.केव्हाही माझ्या मृत्युपत्रात दर्शवल्याप्रमाणे तू वागला नाहीस किंवा तुझ्या वर्तनामुळे मिस्टर हॅमिल्टन दुखावला गेला तर ही सारी धडपड लगेच थांबवली जाईल.आणि तू सर्वोत्तम देणगीला मुकशील."
पडदा अंधारला.
"हे हास्यास्पद आहे." जेसन रागाने माझ्यावर खेकसला.मी हसून म्हटलं,"तुझ्याशी वागणं तसं त्रासदायकच आहे.पण रेड स्टीव्हन्ससारख्या मित्राखातर अशा काही गोष्टी कराव्या लागतात. सकाळी पावणेसात वाजता मी तुला विमानतळावर भेटतो."
जेसनने माझ्याकडे अशा नजरेने बघितले की मी जणू मंदबुद्धि माणूस असावा.तो म्हणाला, "नंतरच्या वेळेत नाहीत का उड्डाणं ?"
मला वाटलं होतं त्यापेक्षा मी शांतपणे उत्तरलो, "हो. आहेत ना.पण मिस्टर कॉल्डवेलला वेळ घालवण मुळीच आवडत नाही,कळेलंच नंतर तुला ते.तर मग भेट्या उद्या."
जेसन ऑफिसमधून गेला आणि मिस् मागरिटने जरूर ती व्यवस्था केली.
दुसऱ्या दिवशी सकाळी विमानतळावरचा सेवक दारं बंद करण्याच्या बेतात होता झोपाळलेल्या अवस्थेतला जेसन स्टीव्हन्स प्रवाशांच्या चौकातून दौडत आला.मागरित सेवकाला तिकिटे दिली आणि आम्ही विमानात बसलो.
विमानात पहिल्या वर्गाच्या पहिल्या दोन सीट्स मी आणि मागरिट यांच्या होत्या.आम्ही तिथे जाऊन बसलो.जेसन गोधळून उभा होता,कारण पहिल्या वर्गात आता रिकामी नव्हती.
माझ्याकडे पाहून तो म्हणाला,"मला कुठंय जागा ?"
त्याच्या या प्रश्नाला मागरिटने तिच्या खास कमावलेल्या शैलीत उत्तर दिले.मला ठाऊक होतं तसं करताना तिची सारखी करमणूक होत होती.ती म्हणाली, "मिस्टर स्टीव्हन्स तुम्हाला सीट नं. एफ् 23 मिळाली आहे."
जेसनला तिने तिकिटाचा फाडलेला भाग दिला. पाय आपटत तो साध्या वर्गात जाऊन बसला.
मिडलँड-ओडेसा विमानतळावर आम्ही विमानातून बाहेर पडलो.आम्हाला न्यायला गस् कॉल्डवेल आला होताच.रेड स्टीव्हन्सचा मित्र आणि सहचर म्हणून मी गेल्या काही वर्षांपासून त्याला ओळखत होतो.आम्हा दोघांचा जिवलग मित्र समान असल्यामुळे दोघांना एकमेकांबद्दल जिव्हाळा वाटत होता.हस्तांदोलन करताना त्याने माझा हात असा छान दाबला की त्याचे वय जणू पस्तीस वर्षांचे होते. तो तर पंचाहत्तरीचा आहे हे मला माहीत होते. मागरिटला त्याने विनम्र अभिवादन केले. पण जेसनच्या बाबत मात्र तो जरा करडाच वागला.
जेसनला तो म्हणाला, 'रेड स्टीव्हन्स मी बघितलेल्यात सर्वात मस्त माणूस होता. तु कसं काय निभावून नेणार आहेत कोण जाणे ?"
जेसन त्याच्या या भावनाशून्य स्वागताला काही उद्धट उत्तर देण्याच्या आत गस् त्याला ओरडला, "अरे,तिकडे खाली जाऊन सामान का शोधून काढत नाहीस ? जरा उपयोग होऊ दे की तुझा." ( सर्वोत्तम देणगी,जिम स्टोव्हॅल )
शिल्लक भाग पुढील लेखामध्ये…